وَمَا مُحَمَّدٌ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِن مَّاتَ أَوْ قُتِلَ انقَلَبْتُمْ عَلَی أَعْقَابِکمْ وَمَن ینقَلِبْ عَلَی عَقِبَیهِ فَلَن یضُرَّ اللّهَ شَیئًا وَسَیجْزِی اللّهُ الشَّاکرِینَ. (آل عمران: 144)

و محمد نیست جز فرستاده ای که پیش از او [هم] پیامبرانی [آمده و] گذشتند. آیا اگر او بمیرد یا کشته شود، از عقیده خود برمی گردید و هر کس از عقیده خود بازگردد، هرگز هیچ زیانی به خدا نمی رساند و به زودی خداوند سپاس گزاران را پاداش می دهد.

این آیه شریفه به جنگ احد و حادثه ای اشاره دارد که پیامبر در آن مجروح شد. پس از این حادثه، مشرکان شایعه کردند که رسول خدا(ص) کشته شده است. این خبر در صفوف مسلمانان تزلزل عجیبی ایجاد کرد و حتی برخی درصدد امان خواستن از مشرکان و تغییر دین برآمدند، ولی به زودی دریافتند که خبر کشته شدن پیامبر شایعه بوده است. این آیه شریفه در این باره نازل شده و آن دسته از مسلمانان سست ایمان را به شدت نکوهش کرده است.

اکنون به برخی از پیام های این آیه اشاره می کنیم.

از خطرهایی که اهداف متعالی را تهدید می کند، فردپرستی است. وابستگی به فردی معین اگر چه پیامبر خاتم باشد، به معنای پایان یافتن کوشش برای پیشرفت، هنگامِ نبودِ آن فرد است و این وابستگی، از نشانه های نرسیدن به رشد اجتماعی است.

از نشانه های حقانیت و عظمت پیامبر این بود که هیچ گاه این اندیشه را به مردم القا نکرد که همه چیز به وجود او بستگی دارد، بلکه با چنین افکاری مبارزه می کرد.

خداوند در این آیه شریفه خطاب به مسلمانان می فرماید که دست شستن از اسلام به معنای ارتجاع و سیر قهقرایی است. افراد در صورت عقب گرد کردن و به کفر و بت پرستی بازگشتن، به خود زیان می رسانند نه به خدا؛ زیرا حرکت چرخ های سعادت خود را متوقف می کنند.

در پایان، خداوند کسانی را که با وجود سختی ها و مشکلات دست از جهاد و کوشش برنداشتند، می ستاید و آنان را شاکر نعمت های خدا معرفی می کند و وعده پاداش نیک به آنان می دهد.