موضوع: "در محضر نهج البلاغه"

کلام امیر

 

 خشنودی از گناه

 امیرالمومنین علی(ع): آن که به عمل قومى راضى است همانند آن است که با آن کار همراه آن قوم بوده و بر هر وارد در باطل دو گناه است: گناه انجام باطل، و گناه رضایت به آن. 
حکمت 154

فرد بد اخلاق


?امام علی علیه السلام می فرماید :

✨فَاخْفِضْ لَهُمْ جَنَاحَکَ وَ أَلِنْ لَهُمْ جَانِبَکَ وَ ابْسُطْ لَهُمْ وَجْهَکَ وَ آسِ بَیْنَهُمْ فِی اللَّحْظَةِ وَ النَّظْرَةِ حَتَّى لَا یَطْمَعَ الْعُظَمَاءُ فِی حَیْفِکَ لَهُمْ وَ لَا یَیْأَسَ الضُّعَفَاءُ مِنْ عَدْلِکَ عَلَیْهِمْ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یُسَائِلُکُمْ مَعْشَرَ عِبَادِهِ عَنِ الصَّغِیرَةِ مِنْ أَعْمَالِکُمْ وَ الْکَبِیرَةِ وَ الظَّاهِرَةِ وَ الْمَسْتُورَةِ فَإِنْ یُعَذِّبْ فَأَنْتُمْ أَظْلَمُ وَ إِنْ یَعْفُ فَهُوَ أَکْرَمُ»✨

?«با مردم فروتن باش، نرمخو و مهربان باش، گشاده رو و خندان باش. در نگاه‌هایت و در نیم نگاه و خیره شدن به مردم، به تساوى رفتار کن، تا بزرگان در ستمکارى تو طمع نکنند، و ناتوان‌ها در عدالت تو مأیوس نشوند؛ زیرا خداوند از شما بندگان در باره اعمال کوچک و بزرگ، آشکار و پنهان خواهد پرسید، اگر کیفر دهد شما استحقاق بیش از آن را دارید و اگر ببخشد از بزرگوارى اوست؛‌

✍ رفتار شایسته‌ و برخورد مناسب با مردم‌، تأثیر بسیار مثبتی در جلب رضایت آنان نسبت به حکومت دارد. در نگاه آموزه‌های دینی مسئولان حکومتی خادم مردم هستند از این رو باید با صبوری و مهربانی‌ به‌ نیازهای‌ مردم‌ رسیدگی‌کنند.

? همچنین حُسن‌ خُلق‌ در برخورد با کارمندان و زیردستانی که دغدغه رفع نیازهای جامعه را دارند، از دستورهای‌ اکید اسلام‌ است‌. هرگونه برخورد خشن‌ با مردم‌ و تحکم‌ و تکبر در برابر آنان‌ و پاسخ‌ منفی‌ به‌درخواست‌های‌ مشروعشان‌ و نیز هرگونه برخورد نامناسب با کارمندان شایسته و حق‌جو و عدالت‌طلب از اخلاق اسلامی‌ به‌ دور است.

?#نامه 27

سبک_زندگی را ازنهج_البلاغه بیاموزیم

 

الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ.
✳️حکمت 148 نهج البلاغه
(1)
شرح و تفسیر تا سخن نگفته اى معلوم نیست کیستى!
امام(علیه السلام) در این کلام بسیار کوتاه و پرمعنا مى فرماید:
«انسان زیر زبان خود پنهان است (و تا سخن نگفته باشد عیب و هنرش نهفته باشد)»;
(الْمَرْءُ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسَانِهِ).
منظور از «مرء» (انسان) در اینجا شخصیت و ارزش انسان است
و منظور از «مخبوء» (نهفته بودن) در زیر زبان این است که هنگامى که سخن بگوید شخصیت او آشکار مى شود،
چرا که سخن ترجمان عقل و دریچه اى به سوى روح آدمى است.
هرچه در روح اوست از خوب و بد، والا و پست، بر زبان و کلماتش ظاهر مى شود.

گاه انسان به افرادى برخورد مى کند که از نظر ظاهر بسیار آراسته و پرابهت اند; اما همین که زبان به سخن مى گشاید مى بیند که چقدر تو خالى است.
و بر عکس به افرادى برخورد مى کند که ابداً ظاهرى ندارند; اما هنگامى که زبان به سخن مى گشاید، انسان احساس مى کند شخص دانشمند و حکیمى است.
مرحوم علامه مجلسى این کلام را از مصباح الشریعة با اضافه اى از امام صادق از امیرمؤمنان على(علیهما السلام) نقل کرده است و آن این که امام(علیه السلام) به دنبال این جمله مى فرماید:
«فَزِنْ کَلاَمَکَ وَاعْرِضْهُ عَلَى الْعَقْلِ وَالْمَعْرِفَةِ فَإِنْ کَانَ لِلَّهِ وَفِی اللَّهِ فَتَکَلَّمْ بِهِ وَإِنْ کَانَ غَیْرَ ذَلِکَ فَالسُّکُوتُ خَیْرٌ مِنْه;

حال که چنین است کلام خود را بسنج و بر عقل و معرفت عرضه دار هرگاه رضاى خدا در آن است آن را بر زبان جارى کن و اگر غیر از آن است سکوت از چنین سخن گفتنى بهتر است».

خطبه 49 نهج البلاغه

امام علی(ع) در خطبه 49 نهج البلاغه می فرماید: «ستايش مخصوص خداوندى است كه از اسرار پنهاني ها آگاه است و نشانه‏ هاى واضح‏ و روشن، بر هستى او دلالت مى‏ كنند، هرگز در برابر چشم بينايان آشكار نمى‏ شود، ولى نه‏ چشم كسى كه وى را نديده انكارش تواند كرد و نه قلب كسى كه او را نشناخته مشاهده‏ اش‏ تواند نمود. در علو رتبه بر همه پيشى گرفته،پس، از او برتر چيزى نتواند بود و آن چنان نزديك است كه چيزى از او نزديكتر نيست‏. مرتبه بلندش او را از مخلوقاتش دور نكرده و نزديكيش با خلق او را با آنها مساوى‏ قرار نداده است. عقول را بر كنه صفات خويش آگاه نساخته اما آنها را از معرفت و شناسائى خود بازنداشته است،هم اوست كه گواهى نشانه‏ هاى هستى، دلهاى منكران را بر اقرار به وجودش‏ وا داشته و بسيار برتر است از گفتار آنان كه وى را به مخلوقات تشبيه كنند و يا انكارش نمايند.»

روش برخورد با دشمن در نهج البلاغه

نامه به #مالک_اشتر ،در سال 38 هجرى
هنگامى که او را به #فرماندارى مصر برگزید،
آن هنگام که اوضاع محمد بن ابى بکر متزلزل شد،
و از طولانى ترین نامه هاست که زیبایى هاى تمام نامه ها را دارد) ?

⭕ هرگز #پیشنهادصلح از طرف دشمن را
➖ که #خشنودى_خدا در آن است رد مکن،
? که #آسایش رزمندگان،
➖ و #آرامش فکرى تو،
➖ و #امنیت کشور در صلح تأمین مى گردد .
? لکن زنهار! زنهار!
➖ از #دشمن خود پس از آشتى کردن،
➖ زیرا گاهى دشمن نزدیک مى شود،
➖ تا #غافلگیر کند،
? پس #دوراندیش باش،
➖ و حُسن ظّن خود را متّهم کن.( به دشمن #سوءظن داشته باش).
? حال اگر #پیمانى بین تو و دشمن منعقد گردید،
➖ یا در #پناه خود او را امان دادى،
◀ به #عهد خویش وفا دار باش،
◀ و بر آنچه بر عهده گرفتى #امانتدار باش،
◀ و #جان خود را سِپر پیمان خود گردان،
➖ زیرا هیچ یک از #واجبات الهى همانند وفاى به عهد نیست،
? که همۀ مردم جهان با تمام #اختلافاتى که در افکار و تمایلات دارند،
➖ در آن #اتفاق نظر داشته باشند.
? تا آنجا که #مشرکین ،
➖ زمانِ #جاهلیت به عهد و پیمانى که با مسلمانان داشتند وفادار بودند،
➖ زیرا که آینده #ناگوار پیمان شکنى را آزمودند.
? پس #هرگز پیمان شکن مباش،
➖ و در عهد خود #خیانت مکن،
➖ و دشمن را #فریب مده،
? زیرا کسى جز #نادان بدکار،
➖ بر خدا #گستاخى روا نمى دارد.
?#خداوند عهد و پیمانى که با نام او شکل مى گیرد
➖ با #رحمت خود مایه آسایش بندگان،
➖ و #پناهگاه امنى براى پناه آورندگان قرار داده است،
➖ تا همگان به #حریم أمن آن روى بیاورند.
⬅ پس #فساد، خیانت، فریب، در عهد و پیمان راه ندارد.
? مبادا قراردادى را امضاء کنى
➖ که در آن براى #دغل_کارى و فریب راه هایى وجود دارد،
? و پس از #محکم کارى و دقّت در قرار داد نامه،
➖ دست از #بهانه جویى بردار،
? مبادا #مشکلات پیمانى که بر عهده ات قرار گرفته،
➖ و خدا آن را بر #گردنت نهاده،
▫ تو را به پیمان شکنى وا دارد،
⬅ زیرا #شکیبایى تو در مشکلات پیمان ها،
➖ که امید #پیروزى_در_آینده را به همراه دارد،
? بهتر از پیمان شکنى است
➖ که از #کیفر آن مى ترسى،
◀ و در #دنیا و #آخرت نمى توانى پاسخ گوى پیمان شکنى باشى.

? نامه53_ بعداز بند8_ قسمت11_
(سیاسی،اخلاقی،اجتماعی،نظامی،عبادی)
? ترجمه مرحوم استاد محمد دشتی.

1 2