مدرسه علمیه زینبیه ایوان

در آيات متعدّدى از قرآن به رسالت انسان در برابر خانواده‏اش اشاره شده است، از جمله:

- «قوا انفسكم و اهليكم ناراً»

- «وأمر اهلك بالصلاة و اصطبر عليها»(2167) اهل خود را به نماز فرمان ده وبر آن پايدارى كن.

- «و انذر عشيرتك الاقربين»نزديك‏ترين بستگانت را هشدار ده.

- «يا بنىّ اقم الصلاة و أمر بالمعروف»(2169) فرزندم! نماز به پا دار و امر به معروف كن.

- «قل لازواجك و بناتك و نساء المومنين»اى پيامبر! به زنان و دختران خود و سپس زنان مؤمنان بگو…

- «ان الخاسرين الّذين خسروا انفسهم و اهليهم يوم القيامة»زيانكاران واقعى كسانى هستند كه خود و

خانواده‏شان در قيامت باخته‏اند.

- «انّا كنّا فى اهلنا مشفقين»مردان خدا در مورد خانواده‏شان دغدغه دارند و بى تفاوت نيستند.

- «و كان يأمر اهله بالصلاة»پيامبر، همواره خانواده‏اش را به نماز سفارش مى‏كرد.

در روايات نيز توجّه بسيارى به اين موضوع شده كه چند نمونه‏اى ذكر مى‏شود:

- امام على‏عليه السلام مى‏فرمايد: «علّموا انفسكم و اهليكم الخير و ادّبوهم»به خود و خانواده‏تان خير بياموزيد و

آنان را ادب كنيد.

- پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله فرمودند: «كلّكم راع و كلكم مسئول عن رعيّته… الرجل راع على اهل بيته…

فالمرئة راعية على اهل بيت بعلها و ولده» همه شما نسبت به زير دست خود مسئول هستيد. مرد، مسئول

خانواده‏اش؛ زن، مسئول شوهر و فرزندش است.

- پيامبر اسلام‏صلى الله عليه وآله مى‏فرمايد: «مرّوا صبيانكم بالصلاة اذا بلغوا سبع سنين واضربوهم على تركها

اذا بلغوا تسعاً و فرقوا بينهم فى المضاجع اذا بلغوا عشرا»همين كه فرزندتان به هفت سالگى رسيد، آنان

را به نماز فرمان دهيد و همين كه نه ساله شدند، سخت‏گيرى تا مرز تنبيه بدنى مانعى ندارد و بستر و رختخواب

آنان را در ده سالگى جدا كنيد.

1. بد اخلاقى‏

از مهم‏ترين عوامل طلاق، بد اخلاقى زن و شوهر نسبت به يكديگر است. در روايت مى‏خوانيم كه حضرت على‏عليه

السلام فرمود: هركس بد اخلاق باشد، خانواده‏اش آزرده خواهند شد. «من ساء خلقه ملّهُ اهله»

2. هوس رانى‏

اسلام، به زنان و مردان سفارش مى‏كند كه از چشم چرانى و نگاه به نامحرم به قصد لذت خوددارى كنند و علاوه

بر آن به زنان توصيه مى‏كند كه خود را از نامحرمان بپوشانند و در اجتماع به جلوه‏گرى و دلربايى نپردازند.

امام صادق‏عليه السلام فرمود: چه بسا نگاهى كوتاه كه حسرت و پشيمانى طولانى را به دنبال دارد. «كم من

نظرةٍ اورثت حسرةً طويلة»

و در حديث ديگرى فرمودند: نسبت به زنان مردم عفاف داشته باشيد تا عفت زنان شما حفظ شود. «عفّوا عن

نساء الناس يعفّ عن نساءكم»

در روايات آمده است كه در زمان حضرت داود عليه السلام، مردى به زنى تعرّض كرد. خداوند به آن زن الهام كرد

كه به مرد بگويد: هر وقت متعرّض زنى شوى، مردى هم متعرّض زن تو خواهد شد. هنگامى كه آن مرد به خانه

بازگشت، غريبه‏اى را نزد همسر خود يافت. او را دستگير و نزد حضرت داود آورد و شكايت كرد. خداوند به حضرت

داود وحى كرد كه به او بگو: از هر دست بدهى، از همان دست مى‏گيرى.

3. بى توجّهى زن و مرد به نيازهاى يكديگر

پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله مى‏فرمايند: در پيشگاه خداوند متعال نشستن مرد نزد همسرش، از اعتكاف در

مسجد من محبوب‏تر است. «جلوس المرء عند عياله احبُّ الى اللّه تعالى من الاعتكاف فى مسجدى هذا»

امام صادق عليه السلام فرمود: سزاوار نيست كه زن رسيدگى به خود نكند و از آراستگى و زيبائى كه سبب

شيرين شدن زندگى خانوادگى است دست بردارد. «لا ينبغى للمرئة ان تعطّل نفسها»

حسن بن جهم مى‏گويد: امام كاظم‏عليه السلام را در حالى كه موهاى خود را رنگ كرده بود مشاهده كردم.

امام‏عليه السلام كه تعجّب مرا ديدند فرمودند: آراستگى شوهر بر عفّت زنان مى‏افزايد و زنانى عفت را كنار

مى‏گذارند كه شوهرانشان آراستگى ظاهر را ترك مى‏كنند.

خداوند به صابران عنايت ويژه‏اى داشته و در آيات متعددى آنان را ستوده است و به خاطر صبرشان امتيازاتى به

آنان داده است، از جمله:

1. محبوب خدايند. «واللَّه يحبّ الصابرين»

2. در حمايت خدا هستند. «ان اللَّه مع الصابرين»

3. نجات يافته و بشارت داده شدگانند. «بشّر الصابرين»

4. در بهشت جاى دارند. «يجزون الغرفة بما صبروا»

5. پاداش بى‏حساب دارند. «انما يوفّى الصّابرون اجرهم بغير حساب»

در تشبيه همسر به لباس، نكات و لطايف بسيارى نهفته است، از جمله:

* بايد لباس در طرح و رنگ و جنس، مناسب انسان باشد، همسر نيز بايد هم‏كفو انسان و متناسب با فكر و

شخصيّت انسان باشد.

* لباس مايه‏ى زينت و آرامش است، همسر و فرزند نيز مايه‏ى زينت و آرامش خانواده‏اند.

* لباس عيوب انسان را مى‏پوشاند، هريك از زن و مرد نيز بايد عيوب و نارسايى‏هاى يكديگر را بپوشانند.

* لباس انسان را از خطر سرما و گرما حفظ مى‏كند، وجود همسر نيز كانون خانواده را از آسيب‏ها حفظ و آن را گرم

و زندگى را از سردى مى‏رهاند.

* لباس حريم انسان است و دورى از لباس، مايه‏ى رسوايى، دورى از ازدواج و همسر نيز سبب انحراف و رسوايى

انسان مى‏گردد.

* در هواى سرد لباس ضخيم و در هواى گرم لباس نازك استفاده مى‏شود، هر يك از دو همسر نيز بايد اخلاق و

رفتار خود را متناسب با نياز روحى طرف مقابل تنظيم كند؛ اگر مرد عصبانى است، زن با لطافت با او برخورد كند و

اگر زن خسته است، مرد با او مدارا كند.

* انسان بايد لباس خود را از آلودگى حفظ كند، هر يك از دو همسر نيز بايد ديگرى را از آلوده شدن به گناه حفظ

نمايد.

افراد با تقوا خصوصيات و ويژگى‏هايى دارند، از جمله:

1. صبر در برابر مشكلات، صبر بر ترك گناهان و صبر بر انجام واجبات.

2. صداقت در گفتار و رفتار.

3. خضوع و فروتنى در انجام دستورات و دورى از غرور و خود برتربينى.

4. انفاق از هر چه خداوند به آنان روزى كرده است.

5. شب‏زنده‏دارى و مناجات سحر و آمرزش‏خواهى از خداوند. آرى! سحر، مناسب‏ترين زمان براى دعاست.

امام صادق‏عليه السلام فرمود: «مراد از استغفار در سحر، نماز در آن وقت است».

در برخى روايات آمده است: «اگر كسى يكسال به طور مداوم، در قنوت نماز شب هفتاد مرتبه استغفار كند،

مشمول اين آيه مى‏شود».

ابى‏بصير از امام صادق‏عليه السلام درباره‏ى «المُستَغفِرينَ بِالأسحار» پرسيد، حضرت فرمودند: «رسول خداصلى

الله عليه وآله در نماز وتر، هفتاد مرتبه استغفار مى‏كرد».

مفضل‏بن عمر مى‏گويد به امام صادق‏عليه السلام عرض كردم: نماز شب من فوت مى‏شود و من بعد از نماز صبح

آن را قضا مى‏كنم؟ حضرت فرمودند: «اشكالى ندارد، ولى آن را براى خانواده‏ات آشكار نكن، چون آن را سنّت

مى‏پندارند و در اين صورت عمل به گفتار خداوند: «المُستَغفِرينَ بالأسحار» را ترك مى‏كنند».