کدامین برگ دفتر عشق خونین کربلای حسینی را ورق زنیم تا تجلی حماسه ها، روح و روان‎مان را حیاتی تازه بخشد؟ کدامین صفحه از کتاب سرخ عاشورا و تاریخ کربلا را از نظر بگذرانیم تا تلألؤ معجزه ها، دیدگان جان‎مان را نور و صفا دهد؟

اربعین حسینی، آینه باز تابنده آن حماسه ها و باورهاست.

مگر می توان در جای جای این دفتر خونین و تاریخ زرّین، جز حماسه و کرامت یافت؟ هر قدم و هر عمل حسین بن علی و یاران او و وارثان راهش و پیام رسانان خونش، حماسه ای ماندگار است. حسین علیه السلام معلم حماسه و آموزگار سروری و اسوه خداجویی و شهادت طلبی است.

کربلای او جلوه گاه حقیقت است و اربعین او، بازگشایی همان کتاب جاوید، که سطر سطرش بیدارگر و الهام بخش است. (محدثی، 1387: 14)

چهل روز گریه آسمان

در آیین سوگواری، اربعین، گذر چهل روز از یک حادثه و پاسداشت آن است تا در دفتر خاطره ها گرد فراموشی نگیرد و از یادها نرود. اما برای رخداد بی مرگ عاشورا، اربعین و تکرار هر ساله آن، حکایت دیگری است از عشق و دلدادگی شیعیان؛ چیزی که باید آن را در اراده بی پایان خدایی جست؛ خدایی که در غم حسین علیه السلام چهل روز آسمان را به گریه واداشت؛ چنان که صادق آل رسول صلی الله علیه و آله فرموده است: «بَکتِ السَّماءُ عَلَی الحُسَینِ أربَعینَ یوماً بِالدَّم؛ آسمان چهل روز بر حسین خون گریه کرد». (ربانی، 1382: 145: ح 537)

فلسفه قیام حسینی در زیارت اربعین

نادانی و در گمراهی ها سرگردان ماندن، از بزرگ ترین آفت های زندگی بشر در همیشه دوران ها بوده است. در این میان، وظیفه بزرگان و دل‎سوزان جامعه بشری است که از تمامی ابزارها برای برطرف ساختن این آفت پرخطر بهره برند. یکی از این راه ها، نثار خون خود برای درس آموزی دیگران و زدودن غبار نادانی و سرگردانی است؛ درسی که امام حسین علیه السلام در روز عاشورا آن را به نیکی به همگان نشان داد. بر این اساس است که می بینیم در زیارت اربعین درباره فلسفه قیام اباعبدالله الحسین علیه السلام آمده است: «وَ بَذَلَ مُهجَتَهُ فیک لِیستَنقِذَ عِبادِک مِنَ الجَهالَةِ وَ حَیرَةِ الضَّلالة؛ حسین علیه السلام خون قلبش را به آستان الهی هدیه داد تا بندگان را از ظلمت نادانی و حیرت گمراهی رهایی بخشد». (قمی، بی‎تا: 781)