ماه ذی حجه دوازدهمین و آخرین ماه از ماه های قمری و همچنین از ماه های حرام وماه‌های حج است. این ماه از ماه های بسیار شریف است، دهه اول آن فضیلت بسیاری دارد و از ایام معلومات است که در قرآن به آن اشاره شده است. روزه گرفتن در 9 روز اول آن بسیار ثواب دارد و پاداشش برابر پاداش یک عمر روزه است.
محدث قمی اعمال و اذکار و ادعیه و نمازهای مستحبی این ماه را درمفاتیح الجنان بر شمرده است.
وقایع بسیار مهمی در این ماه روی داده که در زیر به آنها اشاره می‌شود:
ازدواج حضرت فاطمه با امیر المومنین علی علیه السلام (روز ششم ذیحجه سال دوم)، شهادت حضرت باقر علیه السلام )روز هفتم ذیحجه سال 114 قمری)، ترویه و کوچ حاجیان از مکه، شهادت حضرت مسلم بن عقیل علیه السلام در سال 59 قمری، هجرت انتصاب امیرالمومنین علی علیه السلام به جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و عید سعید غدیر) روز هیجدهم سال دهم) و قتل عثمان بن عفان، خلیفه سوم، (روز هیجدهم سال ،(35روز مباهله پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم با مسیحیان نجران) روز بیست و چهارم) ، بیعت مردم با امام علی علیه السلام و تصدی خلافت ظاهری امام (روز بیست و پنجم ذیحجه سال 35 قمری)، قتل عمر خطاب به دست ابولؤلؤ) روز بیست و نهم( . روز نهم این ماه عرفه و روز دهمش روز عید قربان است.
منابع: هدایة الانام الی وقایع الایام، محدث قمی، ص 44؛ مفاتیح الجنان، ص 455