فاصله زنان و مردان در نماز چقدر باید باشد؟

بعضی از مراجع تقلید میگویند: هنگام نماز زنان باید عقب تر از مردان بایستند و جلوتر از آنها بایستند

 
نظر دوم:
برخی مراجع نیز بر این نظرند که زن باید [یعنی واجب است] در نماز عقب تر از مرد بایستد؛ بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است.

نظر این گروه از مراجع در رعایت فاصله:
آیات عظام فاضل ره و مکارم شیرازی می نویسند:در نماز، زن باید عقب تر از مرد بایستد. بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوی مرد بایستد نماز باطل است.

آیة الله سیستانی دام ظله هم با قید احتیاط لازم حکم به عقب تر ایستادن زن می کنند.

نظر این گروه از مراجع درباره نمازی که در آن فاصله گفته شده رعایت نشده است:
آیات عظام فاضل، مکارم می نویسند:اگر زن در کنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است؛ امّا اگر یکی قبلًا وارد نماز شده باشد نماز او صحیح و نماز دوّمی باطل است.

آیة الله سیستانی که نظری رقیق تر از این دو بزرگوار در لزوم رعایت فاصله داشتند در اینجا نیز با احتیاط واجب نظر خود را مبنی بر دوباره خوانی نماز اعلام داشته و می فرمایند:بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخوانند و هم چنین است اگر یکی زودتر از دیگری به نماز بایستد.

نکته قابل توجه
آیات عظام فاضل و مکارم شیرازی تصریح می کنند که در این حکم [یعنی احکام رعایت فاصله بین زن و مرد در نماز] بین محرم و نامحرم تفاوتی نیست.

این بحث در نماز جماعت
می دانیم که در نماز جماعت نباید بین امام جماعت و نمازگزارانی که به او اقتدا می کنند فاصله قابل توجهی وجود داشته باشد و نیز بین خود نمازگزاران (چه مرد و چه زن) نیز نباید فاصله قابل توجهی باشد. از طرف دیگر گفتیم که بین زن و مرد (چه محرم و چه نامحرم) باید (بنابر نظر عده ای از مراجع) یا مستحب است (بنابر نظر عده دیگری از مراجع) فاصله باشد (با حائل یا با عقب تر ایستادن) و زن نمی تواند یا مکروه است (بنا بر همان دو نظر) در کنار یا جلوتر از مرد بایستد.

با این مقدمات حال تکلیف به نماز ایستادن زنان و مردان در نماز جماعت چگونه خواهد بود؟

بنابر مبنای گروه اول از مراجع معظم تقلید:
زنان و مردان می توانند در کنار هم به نماز بایستند (یعنی بدون رعایت فاصله و حتی تقدم و تاخر) و نمازشان نیز صحیح است هر چند که این نوع ایستادن مکروه است و بهتر آن است که زنها عقب تر از مردان بایستند و اگر می خواهند در کنار مردان بایستند در پشت حائلی مانند پرده قرار گیرند.

مقام معظم رهبری می نویسند:
ایستادن زنان در کنار مردان فقط کراهت دارد و موجب بطلان نماز نمی شود. برای رفع این کراهت هم می توان بین آنها حائلی قرار داد (مانند نصب پرده) تا این کراهت کنار هم ایستادن مردان و زنان در نماز برطرف شود.

اما اگر همین زنانها پشت سر مردان بایستند دیگر آن کراهت کنار هم ایستادن در نماز نیز وجود ندارد و نیازی به نصب حائلی مانند پرده هم وجود نخواهد داشت.

بنابر مبنای گروه دوم از مراجع معظم تقلید:
زنان باید (واجب است) عقب تر از مردان بایستند و نباید در کنار یا جلوتر از آنها بایستند و اگر محل ایستادن آنها در کنار مردان بود باید حائلی مانند پرده بینشان نصب شود.

خلاصه اینکه
در موضوع رعایت فاصله بین زنان و مردان در نماز دو نظر عمده بین مراجع عظام تقلید وجود دارد:

برخی رعایت آن را واجب و عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز می دانند.

برخی دیگر رعایت آن را مستحب می دانند و نه واجب و نیز عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز نمی دانند.