یکی از زیباترین روش های انتقال مفاهیم دینی این است که بجای اینکه ما این مفاهیم را در تعریف های عالمانه و یا با توصیه های اخلاقی منتقل کنیم ، از زبان دعا استفاده کنیم . این کار بسیار بزرگ و با عظمت را امام سجاد (ع) انجام داده اند . هرکسی می خواهد کتاب اخلاق ، عرفان و معنویت بخواند ، دعاهای امام سجاد (ع) را بخواند .

امکان ندارد به شیوه ای بهتر از دعا و مناجات ، مفاهیم دینی را به زیبایی بیان کرد . یعنی هرکسی زیبایی قرآن را درک کند ، به زیبایی با خدا مناجات خواهد کرد . چرا که مناجات و دعا ، قرآن صاعد است . این کار توسط امام سجاد (ع) انجام گرفته است .

وقتی امام سجاد (ع) می خواهد رفتار با پدر و مادر را عنوان کند ، می فرماید: خدایا من را نسبت به پدر و مادر خود مانند عبدی در مقابل سلطان قرار بده . سلطان مقتدری که سختگیر است و عبد از او حساب می برد . و مانند مادری مهربان به طفل شیرخوار . این دو عبارت فکر انسان را مشغول می کند . اینکه ترکیب آن چگونه می شود . ترکیب این دو، رفتار درست فرزندان با پدر و مادر است .

وقتی مطالب در قالب دعا مطرح شود خیلی زیباتر است .

حضرت آیت الله شاه آبادی ، استاد عرفان حضرت امام ، در تهران دعای کمیل می خواندند . خواندن دعای کمیل مخصوص علمای بزرگ و عرفای ما بوده است . باید برخی از علما این سنت دعا خواندن را احیا کنند . واقعاً راه انتقال مفاهیم دینی ، دعا است . وگرنه امام سجاد (ع) برای انتقال مفاهیم دینی ، تنها از دعا استفاده نمی کردند .

روزی امام سجاد (ع) غلام خود را صدا زدند ، اونیامد . امام دیدند که او پشت در نشسته و استراحت می کند . امام فرمودند : صدای من را شنیدی ؟ او گفت : بله شنیدم . امام فرمودند : پس چرا نیامدی ؟ او گفت : خسته بودم خواستم بعداً بیایم . امام سجاد (ع) سجده کرده و فرمودند که خدایا ممنونم که علی بن الحسین را از افرادی قرار ندادی که مردم از او بترسند . بعد این غلام را در راه خدا آزاد کردند . آن حضرت غلام را می آوردند و یک ماه یا بیشتر نگاه می داشتند . سپس به بهانه های مختلف برده آزاد می کردند . این غلام ها مُرَوِجّان فرهنگ اهل بیت در دنیا شدند . تشیع امروز مرهون تربیت همان غلامان توسط امام سجاد (ع) است .

در روایت است که بعد از شهادت امام حسین (ع) تنها چهار نفر مومن و مخلص بر روی زمین باقی مانده بود که اسامی آنها در تاریخ وجود دارد . گاهی اوقات انسان رفتار خوب دارد اما زیبا نیست . رفتار زیبا ، مکارم اخلاق و اوج خوبی ها است . خدا انشاء الله زیبایی و شیرینی مناجات خود را به ما بچشاند .

حجت الاسلام علیرضا پناهیان / برنامه ی سمت خدا؛ 30/ 09/ 1390