مدرسه علمیه زینبیه ایوان

جوانی به معلم اخلاقی نامه ای نوشته بود و از او خواسته بود که برای قدم برداشتن در راه کمال چه عملی انجام دهد؟ جواب نامه داده شد، بعد از دریافت نامه به منزل ما آمد، گفتم: آیا عطشت مرتفع شده؟ گفت: نه، من نامه نوشتم، ولی جواب خیلی مختصر بود.گفتم چه بود؟ گفت: جواب این جمله بود: راه رسیدن به کمال دوچیز است: تعبد و تجنب; یعنی انسان عبادت خدا را بکند و ازگناه پرهیز بکند، همین و بس. من شرفیاب محضر مبارک آن عارف و آن معلم اخلاق شدم و عرض کردم:شما جواب نامه را به اختصار نوشته اید. فرمود: چه نوشته ام؟ من عین عبارت نامه را خواندم. فرمود: همین است،غیر از این چیز دیگری نیست. البته اصل این سخن از مرحوم میر داماد است و به ملا صدرا در همان جلسه اول گفت: راه رسیدن به کمال، فقط بندگی حضرت حق است.

موسی و خضر

در یک داستان که در سوره کهف آمده است داستان خضر و موسی است که حضرت موسی (ع)، بالای بلندی ایستاده بود و مردم را موعظه می کرد، بنی اسرائیل پای صحبتش نشسته بودند، حضرت نگاهی به این جمعیت انداخت، حالتی به او دست داد، فرشته وحی نازل شد، بادیدن این جمعیت به خود بالیدی، باید هنوز درس بیاموزی حرکت کن. موسی حرکت کرد، در کنار صخره ای مشاهده کرد که دور صخره همه اش سبز و خرم است و مردی نشسته است، بعد از سلام و احوال پرسی گفت: پیش شما آمده ام که تعلیمم بدهی، چیزی یاد بگیرم.اولین سؤالم این است که: یا خضر! چه کردی به این مقام رسیدی که من باید شاگردی تو را بکنم؟ در جواب گفت: معصیت خدارا نکردم، آن چه گفت عمل کردم و از محرمات پرهیز نمودم. واقعااگر انسان نافرمانی خدا را نکند به مقامات بالایی می رسد. در دل آدمی دو چیز با هم جمع نمی شود: هم خدا و هم هوای نفس.چطور امیر المؤمنین (ع) در این دعای صباح می فرماید: خدا نکنداین پرده ها دور دل مرا گرفته باشد. آیا حجاب ها دور دل مرانگرفته است آیا خود علم، حجاب نیست؟ مگر علم تنها انسان راآدم می کند.ضرب المثلی است که می گویند:«ملا شدن چه آسان، آدم شدن چه مشکل »، برخی از بزرگان هم این ضرب المثل را این گونه گفته اندکه:«عالم شدن چه مشکل، آدم شدن محال است ». حضرت امام ره ضرب المثل را از قول استاد عرفان خود، مرحوم آیة الله شاه آبادی،تکرار می کردند. چرا عالم شدن مشکل است؟ چون همین علم باعث بدبختی انسان می شود که چرا به من آیة الله نگفتید، چرامرا جلو نینداختید، چرا او جلو افتاد و زد و برد، چرا من عقب مانده ام؟ این حجاب ها است که انسان را بیچاره می کند.

امام صادق (ع)

امام صادق (ع) فرمود:«شیعیان ما وقتی که در کوچه و بازار راه می روند و مردم آن ها رامی بینند به ما رحمت و درود می فرستند» و معنای شیعه این است که این ها با عمل دیگران را درس می دهند نه این که در گفتار خوب صحبت کنند، حرف بزنند، وعظ و پند و موعظه بدهند، اما به قول خواجه شیرازی: «چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند». از امام صادق یا امام باقر علیهما السلام پرسیدند: معنی این آیه چیست؟ «اتقوا الله حق تقاته » امام فرمود:«یطاع و لا یعصی; فرمان خدا را ببرد و عصیان خدا را نکند».

زهد ورزیدن، نوعی بی نیازی برای انسان ایجاد می کند.

توکل، تضمین الهی است، برای کسی که همیشه حامی و پشتیبان حق است.