مدرسه علمیه زینبیه ایوان

دانش­‌آموزان سر کلاس تقلب می­کنند، ولی من کار آنها را به معلمان گزارش نمی­دهم. آیا من گناهی مرتکب می­شوم؟
در کار خلاف – حال کار حرام باشد یا حتی مکروه باشد – نهی از منکر لازم است؛ اگر خدای ناکرده حرام باشد، نهی از منکر و جلوگیری از این حرام واجب است. اگر کار مکروه باشد، نهی از آن مستحب است. یک وقت است شما می­توانید بدون اینکه گزارش کنید مانع آن کار خلاف شوید، خب باید جلوی تقلب را بگیرید، اگر این نشد گزارش ­دهید به مسئول که او جلوی تقلب و کار خلاف را بگیرد. گاهی شاید افراد بگویند: “ما چیکار به کار دیگران داریم بگذار نمره‌اش را بگیرد و قبول ­شود حالا چرا ما دل طرف را بشکنیم”؛ نه! توجه کنید اگر کسی خلاف مرتکب می­شود بحث دل شکستن مطرح نیست، باید از طریقی پیش رفت که موثر باشد و طرف را از این کار منع کرد که مرتکب تقلب نشود، مرتکب خلاف نشود، مرتکب گناه نشود.

اگر کسی در امتحانات کلاسی با تقلب نمره عالی کسب کرده، باید از فرد یا افرادی حلالیت بگیرد؟
در صورتی که حقی از کسی ضایع شده باشد، مثلا یک تعداد محدودی را می خواستند بپذیرند و ایشان تقلب کرده و نمره عالی گرفته و قبول شده، و اگر ایشان تقلب نمی­کرد، فرد دیگری جایگزین بود، باید از او حلالیت بطلبد؛ چون حقی از حقوق او ضایع شده است. اما اگر به گونه‌ای نیست که حقی از کسی ضایع شده باشد و اینگونه نیست که تعداد محدودی را بخواهند بر اساس نمره بپذیرند و الان همه مدرک گرفته اند و رفته اند و حال که می­خواهد استخدام شود حقی از کسی ضایع نکرده است و شرایط استخدام را نیز دارد، ولو اینکه کارش کار درستی نبوده استخدامش اشکالی ندارد؛ چون حقی از کسی ضایع نشده است. و در این مورد حلالیت طلبیدن نیز لازم نیست.

آیا دادن پول در قبال گرفتن نمره جایز است؟
نه جایز نیست. یعنی اگر کسی نمره بی­جهت به دانش­­‌آموز بدهد و در قبالش پول بگیرد این کار خلاف و حرام است و پولی هم که می­گیرد حق استفاده ندارد؛ زیرا حرام است و دانش‌آموزان و دانشجویان باید از این کار پرهیز کنند.

در انتخاب رشته دانشگاهی و تغییر آن در مقطع دیگری رضایت والدین لازم است؟ در صورتی که خلاف رضایت آنها انجام شود و موجب دلخوری گردد چه حکمی مترتب بر آن است؟ زمانی که فرد فارغ التحصیل شده باشد و والدین اصرار بر ادامه تحصیل داشته باشند و او به دلایل منطقی چنین تصمیمی نداشته باشد، اطاعت از والدین واجب است یا نه؟
هر چند در اینگونه موارد رضایت والدین شرط نیست، اطاعت هم به آن معنا واجب نیست. اما اسباب نارضایتی آنها را نباید فراهم کند و نباید کاری کنید که آنها ناراحت شوند اگر واقعا نهی می­کنند و اگر نخلف شما باعث میشود ناراحت شوند، به هر حال مخالفت نکنید.

جوانی ۱۸ ساله هستم و قصد دارم به حوزه علمیه بروم ولی پدرم به شدت مخالف است و می­گوید اگر به حوزه بروم بنده را عاق می­کند. آیا در این صورت تبعیت از پدر لازم است؟
اصل تحصیل منوط به اجازه و رضایت والدین نیست، اما اگر پدری یا مادری مخالفت می­کنند، سعی کنید موافقت آنها را جلب کنید و تا زمانی که راضی نشده‌اند به حوزه نروید. به هر حال جلب رضایت آنها برای شما مهم است یعنی مسئله مهمی است.